Yarından Sonra Filminden Gerçek Olabilir mi?
2004 yapımı gişe rekorları kıran Yarından Sonra (The Day After Tomorrow) filmini izleyenler hatırlayacaktır; dünya yeni bir buzul çağına girmek üzeredir ve birbiri ardına felaketler yaşanır. Üstünden neredeyse 20 yıl geçen bu filmin, çok yakın bir zamanda gerçekleşmesi ise an meselesi.
Körfez Akıntısı ve Uyarılar
Bilim insanları son yıllarda Körfez Akıntısı (Gulf Stream) ile ilgili sık sık uyarılarda bulunuyor ve birkaç yıl içinde eriyen buzulların, kuzey yarımküreye sıcaklık getiren bu akıntı sistemini kapatabileceğini söylüyor.
Kuzey Amerika, Asya’nın bazı bölgeleri ve Avrupa’da ortalama sıcaklıkların birkaç derece düşmesiyle birlikte insanlar ciddi ve kademeli sonuçlarla karşı karşıya kalabilirler. Yani bir zamanların filmi gerçek olabilir.
Bilim İnsanları Ne Diyor?
Bilgisayar simülasyonları, yakın gelecekte bir kırılma noktasının belirdiğini tespit ettiğinden, bilim insanları Atlantik Okyanusu akıntılarının aniden kapanmasının her zamankinden daha muhtemel olduğu konusunda uyarıyorlar.
Uzmanlar, çöküşün tam olarak ne zaman gerçekleşeceğini bilmiyorlar, ancak daha önce yapılan bir araştırma bu durumu gelecek yıl olarak belirlemişti. İklim bilimci ve oşinograf olan araştırmanın başyazarı Rene van Westen, “Çökmeye yaklaşıyoruz, ancak ne kadar yaklaştığından emin değiliz. Bu aynı zamanda insanlık olarak neden olduğumuz iklim değişikliğinin hızına da bağlı” diyor.
Körfez Akıntısı ve Etkileri
Körfez Akıntısı, resmi olarak Atlantik Meridyenel Devridaim Döngüsü veya AMOC olarak adlandırılan çok daha geniş bir akıntı sisteminin parçasıdır. Bu akıntı sistemi, okyanus yüzeyine yakın sıcak suyu tropik bölgelerden kuzey yarımküreye kadar taşır.
Bilim insanları, AMOC’un kuzey yarımküreye yeterince sıcaklık getirdiğini ve bu sıcaklık olmazsa Avrupa’nın büyük bölümünün derin dondurucuya dönüşebileceğini düşünüyor. Ancak son yıllarda yapılan çalışmalar da AMOC’un yavaşladığını göstermiştir.
Simülasyon Sonuçları
Araştırmacılar, okyanus dolaşımındaki ani zayıflamayı ölçebilecekleri bir bilgisayar modelleme simülasyonu tasarladılar. Simülasyon sonuçlarına göre, Avrupa iklimi her on yılda yaklaşık 1°C soğuyacak ve hatta bazı bölgelerde her on yılda 3°C soğuma yaşanacak. Bu değişiklikler, yaklaşık 1000 yıllık küresel ısınmadan çok daha hızlı bir etki demektedir.
Felaket Senaryosu
Körfez Akıntısı sisteminde yaşanacak sorunlar, ülkelerin derin dondurucuya dönüşmesinin yanı sıra Arktik buzun daha güneye yayılmasına, güney yarımkürede ısının daha da artmasına, küresel yağış düzenlerinin değişmesine ve Amazon yağmur ormanlarının bozulmasına neden olacaktır.
Bu senaryonun gerçekleşmesi halinde dünya çapında yiyecek ve su kıtlığı yaşanacağına dikkat çeken pek çok bilim insanı bulunuyor. Araştırma yazarları, taşıma bandının kırılma noktasına ulaştığında 100 yıl içinde tamamen kapandığını belirtmektedir.
Çalışmaya dahil olmayan Exeter Üniversitesi İklim Değişikliği Başkanı Tim Lenton, “Araştırma, AMOC’un sağlam, fiziksel temelli bir erken uyarı göstergesine dayanarak bir kırılma noktasına yaklaştığı konusunda ikna edici bir durum ortaya koyuyor. Ancak bu noktaya ne zaman ulaşılacağı, dünya için felaketin ne zaman başlayacağını henüz tam olarak belirlenebilmiş değil” diyor.